» ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی

آژانس بین المللی انرژی اتمی:
آژانس بین المللی انرژی اتمی یک سازمان بینالمللی است که به منظور استفادههای صلحآمیز از انرژی اتمی و منع گسترش سلاحهای هستهای به وجود آمده است.
پس از جنگ جهانی دوم و استفاده از بمبهای اتمی در شهرهای هیروشیما و ناکازاکی، تصمیم دولتها بر این شد که سازمانی را به وجود آورند تا از انرژی اتمی به صورت صلحآمیز استفاده شود و صلح و امنیت بین المللی تضمین گردد. در همین راستا در تاریخ ۲۳ اکتبر ۱۹۵۶ کنفرانس سازمان ملل متحد راجع به اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی در نیویورک آمریکا برگزار شد و در این کنفرانس اساسنامه این سازمان از سوی ۸۱ کشور پذیرفته شد. در نهایت آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تاریخ ۲۹ ژوئیه ۱۹۵۷ در شهر وین اتریش شروع به کار نمود.
مهمترین هدف این آژانس کوشش برای استفاده از انرژی اتمی در جهت تقویت صلح و پیشرفت بشر و اطمینان از عدم استفاده از این انرژی در راستای اهداف نظامی است. بنابراین آژانس در این زمینه وظایفی همچون تشویق انجام پژوهش در خصوص استفاده صلحآمیز از انرژی اتمی، ارائه خدمات و تجهیزات برای رفع نیازهای مربوط به انجام پژوهشها برای استفاده صلحآمیز از انرژی اتمی، ترویج تبادل اطلاعات علمی و فنی در خصوص استفاده صلحآمیز از انرژی اتمی و… را بر عهده گرفته است.
ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی:
در حال حاضر ١٧٦ کشور عضو آژانس بینالمللی انرژی اتمی هستند و ایران نیز یکی از این کشورهاست. ایران در سال ۱۹۵۸ به عضویت این آژانس درآمده است. البته با توجه به اینکه چندین دهه است که کشورمان در زمینه علوم هستهای و کاربردهای صلحآمیز آن در حال فعالیت است، از سال ۲۰۰۳ میلادی تحت یک سری اقدامات نظارتی از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار گرفته است و به نظر میرسد که این سازمان هنوز فعالیتهای هستهای ایران را به صورت کامل مورد تایید قرار نداده است .
علاوه بر این، قطعنامههای تحریمی که بر ضد ایران در سال ۲۰۰۶ میلادی صادر شد و محدودیت هایی را برای تامین سوخت هستهای مورد نیاز ایران ایجاد کرد باعث شد که ایران فعالیتهای غنیسازی اورانیومی را ادامه دهد تا بتواند سوخت نیروگاههای هستهای خود را تامین نماید. بنابراین شاید بتوان گفت که یکی از مهمترین اهداف ایران در استفاده از برنامه هستهای، تامین سوخت نیروگاههای هستهای بوده است.
در نتیجه ایران در سالهای اخیر همواره تاکید بر صلحآمیز بودن فعالیتهای هستهای خود داشته است و در همین جهت با همکاری اتحادیه اروپا وارد مذاکراتی با اعضای دائم شورای امنیت و آلمان (کشورهای ١+۵) گردید. این مذاکرات که از سال ۲۰۱۳ میلادی آغاز شد سرانجام در سال ۲۰۱۵ میلادی منجر به پذیرش سندی به نام برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام گشت.
باید توجه داشت که آژانس بینالمللی انرژی اتمی یک طرف برجام نیست اما وظیفه نظارت بر آن و بر فعالیتهای هستهای ایران را بر عهده دارد.
خلاصه مطلب آنکه تشکیل آژانس بین المللی انرژی اتمی برای اطمینان از این مسئله است که انرژی هستهای منحصراً برای اهداف صلحآمیز به کار رود و ایران نیز به عنوان یکی از دولتهای عضو این آژانس حق برخورداری از این انرژی را در جهت اهداف صلحآمیز خود دارد. به هر حال فعالیتهای هستهای ایران همواره تابع مقررات آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواهد بود تا اطمینان حاصل گردد که این فعالیتها منحصراً برای اهداف غیرنظامی و صلحآمیز میباشد و هیچ تهدیدی برای صلح و امنیت بینالمللی ایجاد نخواهد کرد.