وبلاگ حقوق بین الملل
» دیوان بین المللی کیفری
دیوان بین المللی کیفری چیست؟
دیوان بینالمللی کیفری International criminal court) یک دیوان بینالمللی است که به منظور پیگیری و محاکمه افرادی که متهم به جنایات جنگی، جرائم علیه بشریت و جنایات علیه صلح هستند، ایجاد شده است. این دیوان در لاهه هلند، مستقر است و به عنوان یک ارگان اجرایی از سازمان ملل متحد عمل میکند.
دیوان بین المللی کیفری (ICC) در سال ۲۰۰۲ به عنوان اولین دیوان دائمی جهان برای محاکمه افراد متهم به جنایات جنگی، جرائم علیه بشریت و جنایات علیه صلح تشکیل شد. این دیوان از طریق قرارداد رم (Statute of Rome) که توسط بیش از ۱۲۰ کشور تصویب شده، بنیانگذاری شده است. اعضای این دیوان به طور عمده افرادی هستند که کشورشان به قرارداد رم پیوستهاند، اما در برخی موارد دیگر نیز میتوان افراد را متهم و محاکمه کرد. این دیوان به منظور تسریع فرآیند عدالت جهانی و جلوگیری از افزایش جرائم بسیار جدی، تشکیل شده است.
وظیفه دیوان بین المللی کیفری چیست؟
وظیفه اصلی دیوان بینالمللی کیفری (ICC)، محاکمه و پیگیری افرادی است که متهم به ارتکاب جنایات جنگی، جرائم علیه بشریت، یا جنایات علیه صلح هستند، بدون توجه به ملیت یا جایگاه آنها. این دیوان تلاش میکند تا عدالت بینالمللی را به اجرا درآورده و کسانی که به این گونه از جرمها متهم شدهاند را محاکمه کند. این اقدامات به امید تقویت حقوق بشر و جلوگیری از ارتکاب جرائم جدی در سطح بینالمللی صورت میگیرد.
علاوه بر محاکمه، دیوان بینالمللی کیفری دارای وظایف دیگری نیز میباشد که شامل موارد زیر میشود:
تحقیقات پیشینه: این دیوان میتواند تحقیقاتی درباره جرائمی که تحت قوانینش قرار می گیرد انجام دهد و متهمان را محاکمه کند.
ارائه مشورتهای حقوقی: دیوان بینالمللی کیفری میتواند درخواست مشورتهای حقوقی از سازمانها یا دولتها را بپذیرد و راهنماییهای حقوقی ارائه دهد.
آموزش: این دیوان میتواند برنامههای آموزشی برای افراد مرتبط با حقوق بینالمللی کیفری را ارائه دهد تا آگاهی و شناخت در مورد حقوق بینالمللی کیفری را ترویج دهد.
همکاری با دولتها: این دیوان میتواند با دولتها همکاری کرده و آنها را در اجرای قوانین بینالمللی کیفری یاری نماید.
از آنجایی که دیوان بینالمللی کیفری یک سازمان بینالمللی است، این وظایف را به منظور تحقق اهداف خود در جهت تقویت عدالت بینالمللی و پیشگیری از جرائم جدی انجام می دهد.
چه کشور هایی عضو دیوان بین المللی کیفری هستند؟
تا کنون بیش از ۱۲۰ کشور به عضویت در دیوان بینالمللی کیفری (ICC) در آمده اند. این اعضا شامل یک مجموعه گسترده و متنوع از کشورها از سراسر جهان میشوند. از میان این کشورها میتوان به ایالات متحده، کانادا، فرانسه، آلمان، بریتانیا، ژاپن، برزیل، هند، و آفریقای جنوبی اشاره کرد.
همچنین برخی از کشورها به دیوان بینالمللی کیفری (ICC) نپیوسته اند یا از قوانین و اهداف آن تبعیت نمی کنند. برخی از این کشورها عبارتند از:
ایالات متحده آمریکا
روسیه
چین
هند
ایران
کره شمالی
افغانستان
سوریه
اسرائیل
پاکستان
شاید این سوال پیش بیاید که چرا برخی کشور ها به عضویت در دیوان بین المللی کیفری در نیامده اند؟ در پاسخ باید بگوییم که دلایل مختلفی برای عدم عضویت در دیوان بینالمللی کیفری (ICC) وجود دارد، این دلایل شامل موارد زیر می شود:
مخالفت با استقلال ملی: برخی کشورها اعتقاد دارند که عضویت در چنین دیوانی ممکن است استقلال ملی آنها را محدود کند و ممکن است به نوعی برخوردهای خود را به تحمیل برخی از استانداردها یا محاکمات جهانی متعهد کند.
نگرانیهای امنیتی: برخی کشورها ممکن است نگران این باشند که افراد یا مقامات دولتی خودشان به دلیل اتهامات جنایات جنگی یا جرائم دیگر توسط این دیوان محاکمه شوند، که میتواند به تضعیف امنیت ملی آنها منجر شود.
عدم توافق با شرایط عضویت: شرایط عضویت در دیوان بینالمللی کیفری ممکن است برای برخی کشورها قابل قبول نباشد یا با مصالح ملی آنها در تضاد باشد.
تأثیرات سیاسی و جغرافیایی: برخی کشورها ممکن است به دلایل سیاسی یا جغرافیایی از عضویت در چنین دیوانی خودداری کنند.
این فهرست تنها به برخی از دلایلی که میتواند به عدم عضویت در ICC منجر شود، اشاره می کند؛ بنابراین هر کشور ممکن است دلایل خاص خود را برای این موضوع داشته باشد.
ارکان دیوان بین المللی کیفری:
دیوان بینالمللی کیفری دارای ارکان مختلفی است که برای اجرای وظایف و فعالیتهای خود لازم است. این ارکان عبارتند از:
دیوان: که شامل قضاتی است که مسئول بررسی و محاکمه پروندههایی هستند که به آنها ارجاع داده شده است.
دفاع: حق دفاع متهمان در دیوان بینالمللی کیفری تأکید شده است. متهمان حق دارند وکیل و یا وکلایی را که به انتخاب خود باشند، برای نمایندگی در دادگاه انتخاب کنند.
دادستانی: که مسئول تحقیقات و ارائه ادله در پروندههای جنایی است.
اداره کمکی: که وظیفه ارائه پشتیبانیهای فنی و مالی، مدیریت پروندهها و امور مربوط به سازمانی را بر عهده دارد.
این ارکان با همکاری و هماهنگی، وظایف و اهداف دیوان بینالمللی کیفری را اجرایی میکنند.
در دیوان چند قاضی وجود دارد؟
در دیوان بینالمللی کیفری، تعداد قضات متغیر است و ممکن است با گذر زمان تغییر کند. با این حال، طبق مقررات قانونی دیوان بینالمللی کیفری، تعداد کل قضات ثابت و مشخص است. بر اساس ماده 36 از اساسنامه دیوان، دیوان بینالمللی کیفری دارای 18 قاضی است. این قضات به طور معمول به مدت تعیین شدهای که دوازده سال است در دیوان باقی میمانند و میتوانند مجدداً منصوب شوند.
اساسنامه دیوان بین الملل کیفری:
اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری، معروف به "قانون بنیادین اساسی دیوان بینالمللی کیفری" یا به اختصار "استاتوت دیوان"، مشروحی از قوانین و مقرراتی است که کارکرد و ساختار این دیوان را تعیین میکند. این اساسنامه توسط مجمع کل سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۸ در شهر رم، ایتالیا تصویب شده است و به طور رسمی در تاریخ ۱ ژوئیه ۲۰۰۲ وارد اجرا شده است.
مهمترین مفاد این اساسنامه شامل موارد زیر است:
تشکیل و ساختار دیوان: این بخش تعیین میکند که دیوان چگونه تشکیل میشود و چگونه اعضا و قضات آن منصوب میشوند.
صلاحیتها و وظایف: در این بخش، صلاحیتها و وظایف دیوان برای محاکمه و رسیدگی به پروندههایی که تحت قوانین بینالمللی کیفری قرار دارند، مشخص میشود.
رویهها و فرآیندها: استاتوت دیوان شرایط رویهای را برای محاکمات و رسیدگی به پروندهها تعیین میکند، از جمله مراحل تحقیقات، دفاع، و اعلام حکم.
تعیین حقوق و وظایف دیوان و اعضا: این بخش شامل حقوق و وظایف دیوان، قضات، دادستان، و سایر اعضای مرتبط با دیوان است.
نحوه تصمیمگیری: شیوهنامه تصمیمگیری در مورد مسائل مختلفی که به دیوان ارجاع میشود، مشخص میشود.
این توثیقنامه بسیار جامع است و تمامی موارد مرتبط با اجرای وظایف و فعالیتهای دیوان بینالمللی کیفری را دربر میگیرد.
در پایان مطلب لازم می دانیم که به تفاوت دیوان بین المللی کیفری و دیوان بین المللی دادگستری اشاره نماییم:
تفاوت اصلی بین دیوان بینالمللی کیفری (ICC) و دیوان بینالمللی دادگستری (ICJ) در ماهیت وظایف و عملکرد آنها است:
ماهیت وظایف:
ICC: مأموریت اصلی این دیوان محاکمه افراد متهم به ارتکاب جنایات جنگی، جرائم علیه بشریت و جنایات علیه صلح است.
ICJ: عمده وظیفه این دیوان حل و فصل اختلافات بین دولتها و تفسیر قوانین بینالمللی است.
محدودهی اختیار:
ICC: اختیار دیوان بینالمللی کیفری محدود به محاکمه افرادی است که متهم به جنایات بینالمللی هستند.
ICJ: این دیوان صلاحیت در رسیدگی به اختلافات بینالمللی دولتی دارد و تصمیمگیری در مواردی مانند مرزها، تفسیر قوانین بینالمللی، و تعیین حقوق و وظایف دولتها
شیوهی فعالیت:
ICC: دیوان بینالمللی کیفری بر اساس قوانین کیفری بینالمللی فعالیت میکند و محاکمات آن بر اساس این قوانین انجام میشود.
ICJ: این دیوان بر اساس اصول و قواعد حقوق بینالمللی و منشور سازمان ملل متحد فعالیت میکند و تصمیمات آن به عنوان تصمیمات حقوقی قابل اجرا است.
در کل، ICC برای محاکمه افراد متهم به جنایات بینالمللی ایجاد شده است، در حالی که ICJ برای حل اختلافات بین دولتها و تفسیر قوانین بینالمللی است.
